Journalist Remco de Ridder verloor in één klap vier familieleden toen vlucht MH17 in juli 2014 uit de lucht geschoten werd: zijn halfzus, haar man en hun twee kinderen. Zijn ervaringen in de maanden volgend op de ramp staan centraal in de autobiografische roman Een sky full of gedoofde lichtjes. In feite vertelt hij twee verhalen door elkaar: dat van de al jaren durende angststoornis van hoofdpersoon Ruben en dat van de nachtmerrie waarin de nabestaanden van de 196 Nederlandse slachtoffers van de ramp tijdenlang gevangen zitten.

Rubens angststoornis lost als vanzelf op: “Het moeras van tragiek waarin ik al weken wegzak heeft een voordeel; mijn abstracte fobieën van de laatste jaren zijn gedegradeerd tot precies dat: abstractie.” Dat is fijn voor de hoofdpersoon en ook beeldend door De Ridder beschreven, maar tegelijk wringt het om diezelfde relativerende reden in de roman: waarom moeten we zo gedetailleerd met Rubens angststoornis meeleven als we de kans krijgen om uit de eerste hand mee te kunnen leven met de ervaringen van de nabestaanden? Dankzij de voortdurende stroom televisiebeelden hebben we daar allemaal wel ideeën over, maar hoe was het nou echt? Hoe was het eindeloze wachten op duidelijkheid over de toedracht, op de identificatie en de terugkeer van de slachtoffers, hoe voelde de massale bijeenkomsten van nabestaanden met mensen als Rutte en Maxima? Hielp dat? Het is om die beschrijvingen dat je door blijft lezen. Hoe de respectvolle ceremonie rond de teruggekeerde kisten de schande wegneemt van de verhalen over geplunderde lichamen en rebellen met bebloede laarzen. Waarom een omhelzing van Maxima werkelijk troost: “Het feit dat zij zo meeleeft, betekent dat het echt zo erg is als men beweert.” Maar misschien wel vooral om de paar kleine beschrijvingen die De Ridder geeft van Rubens vader. Hij wil naar huis tijdens de eerste bijeenkomst voor nabestaanden: “Kom we gaan. Ze vertellen toch niks”. Hij wil ook niks te maken hebben met het gesteggel om spulletjes uit het leeg te ruimen huis van het gezin. Hij wil alleen een schilderij dat zijn dochter maakte: “Ik hang dit schilderij in de keuken op, zodat ik het kan zien vanuit mijn stoel.” Ondanks de soms tegen de plinten opklotsende emoties van Ruben, is het uiteindelijk deze gebroken vader met wie je het meeste meeleeft.

Remco de Ridder: Een sky full of gedoofde lichtjes

Luitingh-Sijthoff; 192 pagina’s; € 18,99

ISBN 9789024579891